στη μνήμη του Luis Salom
“Ο μηχανοκίνητος αθλητισμός μπορεί να είναι επικίνδυνος” λέει στο πίσω μέρος του δελτίου που φορώ στο λαιμό μου και μου δίνει πρόσβαση στα paddocks και στο κέντρο Τύπου.
Το λέει παντού μέσα στην πίστα. Εκεί που περνούν οι οδηγοί, στο πίσω μέρος των εισιτηρίων, σε πινακίδες που κρέμονται σε φράχτες γύρω γύρω από την πίστα.
Το βλέπεις τόσες πολλές φορές που στο τέλος γίνεται κλισέ και όπως όλα τα κλισέ στο τέλος χάνει το νόημα του. Μέχρι που παρεμβαίνει η ίδια η πραγματικότητα και μας θυμίζει ότι πίσω από κάθε κλισέ κρύβεται μια αλήθεια.
Την περασμένη Παρασκευή μας έγινε μια σκληρή υπενθύμιση. Στο απογευματικό session των ελεύθερων δοκιμαστικών, για την κατηγορία Moto2, o Luis Salom βγήκε από την 11 με κολλημένο γκάζι προς την 12. Λίγο πριν τη στροφή και με μία ταχύτητα 170χλμ/ώρα ο οδηγός “χάιδεψε” το μπροστινό φρένο για να κάνει τη μοτοσυκλέτα να στρίψει (όπως μου εξήγησε ένας μηχανικός). Σε αυτό το σημείο ο οδηγός έχασε τον έλεγχο της μοτοσυκλέτας η οποία καρφώθηκε στα προστατευτικά.
Αφού σύρθηκε σε ένα μπάλωμα της ασφάλτου που υπάρχει εκεί για να βοηθάει τα αυτοκίνητα, η μοτοσυκλέτα του Salom προσέκρουσε στα προστατευτικά, στον τοίχο και στο τέλος χτύπησε και τον ίδιο τον Salom τραυματίζοντάς τον μοιραία.
Στον Salom παρασχέθηκαν επί τόπου οι πρώτες βοήθειες και στη συνέχεια μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο όπου οι γιατροί έκαναν τα πάντα για να τον σώσουν, δυστυχώς χωρίς αποτέλεσμα.
Ο Luis Salom πέθανε στις 3 Ιουνίου 2016, στις 4.55 μ.μ. σε ηλικία 24 ετών.
Ναι, το άθλημα της μοτοσυκλέτας είναι επικίνδυνο. Για την ακρίβεια μπορεί να αποβεί μοιραίο αν και ζούμε σε μια εποχή που οι θάνατοι στο άθλημα αυτό είναι σπάνιοι. Ο τελευταίος θάνατος σε παγκόσμιο πρωτάθλημα μοτοσυκλέτας ήταν αυτός του Andrea Antonelli, που έχασε τη ζωή του το 2013, στον αγώνα της Μόσχας στο παγκόσμιο πρωτάθλημα Supersport. Πριν από αυτόν, ο Marco Simoncelli, το 2011 είχε χάσει τη ζωή του στον αγώνα Moto GP στη Σεπάνγκ το 2ο11. Ένα χρόνο πριν, ο Shoya Tomizawa είχε σκοτωθεί στο Μιζάνο, κατά τη διάρκεια αγώνα στην κατηγορία Moto2. Tο ατύχημα του Luis Salom ειναι μια υπενθύμιση ότι οι αναβάτες της αγωνιστικής μοτοσυκλέτας ρισκάρουν πάρα πολύ.
Μετά το θανατηφόρο ατύχημα του Salom ένα πέπλο φόβου σκέπασε τα paddocks.
Όλοι γνωρίζαμε ότι είχε συμβεί κάτι κακό αλλά όλοι το ξορκίζαμε και είχαμε επιδοθεί σε οποιαδήποτε τελετουργία γνωρίζαμε για να επηρεάσει την τύχη του αναβάτη.
Είχαμε ξεκινήσει τις συντεύξεις με τους αναβάτες αλλά η διάθεση άλλαξε όταν η σοβαρότητα της κατάστασης έγινε εμφανής. Οι ερωτήσεις ήταν σύντομες, οι απαντήσεις απλές. Ανήσυχα βλέμματα αντάλλασσαν οι αναβάτες, το προσωπικό και οι δημοσιογράφοι.
Όταν η Dorna ανακοίνωσε ότι θα γινόταν μια συνέντευξη Τύπου, οι καρδιές μας ράγισαν. Όλες μας οι ευχές, οι ελπίδες, οι προσευχές ήταν μάταιες. Ξέραμε ότι ο Salom ήταν νεκρός. Λίγο αργότερα ένα δελτίο Τύπου επιβεβαίωνε τους φόβους μας. Η συνέντευξη Τύπου δεν ήταν μια συνέντευξη Τύπου. Ο επικεφαλής των γιατρών του MotoGP απλώς διάβασε την επίσημη δήλωση που επιβεβαίωνε ότι ο Salom είχε πεθάνει. Μας είπαν ότι δεν επιτρεπόταν καμία ερώτηση.
Στην αρχή, ήμουν αγανακτισμένος, γρήγορα όμως συνειδητοποίησα ότι δεν είχε κανένα νόημα. Ούτε εγώ ήξερα τι να ρωτήσω, ούτε θα μπορούσε κάποιος στη συνέντευξη Τύπου να γνωρίζει κάτι περισσότερο. Ήταν πολύ νωρίς.
Ένα βαρύ πέπλο σκέπασε το paddock. Ένας είπε ότι η ατμόσφαιρα μύριζε φόβο. Ήταν εύστοχη περιγραφή. Το paddock ήταν αφύσικα ήσυχο. Κανονικά, όταν σταματάει ο θόρυβος από τις μοτοσυκλέτες, τα paddocks γεμίζουν με ήχους.
Μουσική ακούγεται από τα ηχεία, υπάρχει μια γενική βαβούρα, σαν να ελευθερώνεται η αδρεναλίνη της μέρας μέσω της φλυαρίας.
Οι συζητήσεις πάνε κι έρχονται, ο κόσμος κουτσομπολεύει, ακούγονται δυνατά ευχές αλλά και βρισιές στις λωρίδες ανάμεσα από τα paddocks.
Την Παρασκευή δεν έγινε τίποτε από αυτά. Οι παρέες μιλούσαν χαμηλόφωνα, τα μάτια ήταν κατεβασμένα, η παρουσία γινόταν αισθητή από κινήσεις όχι από φωνές.
Θλίψη επικρατούσε παντού αλλά και κάποια δάκρυα και κάποιες εκφράσεις πένθους.
Ο θάνατος παραμονεύει τα paddocks πάντα, και εμείς προσποιούμαστε ότι δεν είναι εκεί. Οι αναβάτες πιστεύουν δεν θα συμβεί σε αυτούς και παίρνουν ρίσκα χωρίς να σκέφτονται τον κίνδυνο που βάζουν τον εαυτό τους. Οι δημοσιογράφοι ξοδεύουν εκατομμύρια λέξεις δοξάζοντας τον κίνδυνο. Οι ομάδες δουλεύουν σκληρά για να φτιάξουν μοτοσυκλέτες που τρέχουν όσο πιο γρήγορα γίνεται και λειτουργώντας όσο τελειότερα μπορούν. Η διεύθυνση του αγώνα, οι κριτές, το ιατρικό προσωπικό της πίστας, το προσωπικό της κινητής μονάδας, όλοι συνεργάζονται στο να κάνουν το άθλημα όσο πιο ασφαλές.
Οι σχεδιαστές των μοτοσυκλετών, οι κατασκευαστές κρανών, οι παραγωγοί προστατευτικού εξοπλισμού, όλοι εργάζονται για να βρουν τρόπους μείωσης της ζημιάς όταν συμβεί ένα ατύχημα.
Όλοι γνωρίζουμε ότι οι αναβάτες μπορεί να τραυματιστούν σοβαρά σε ένα ατύχημα. Όλοι γνωρίζουμε ότι μπορεί να έχουν ένα θανάσιμο τραυματισμό αν και ευτυχώς αυτοί οι τραυματισμοί είναι ολοένα και πιο σπάνιοι.
Παρόλα αυτά, όλα είναι σχετικά. Ο κίνδυνος ποτέ δεν εξαφανίζεται. Γι’ αυτό προσπαθούμε να μην το σκεφτόμαστε και να δουλεύουμε ακόμη πιο σκληρά για να εκμηδενίσουμε τον κίνδυνο ελπίζοντας να είμαστε τυχεροί.
Τα πράγματα βέβαια έχουν βελτιωθεί αφάνταστα. Αν ανοίξεις τον οδηγό FIM MotoGP Results σε οποιαδήποτε περίοδο μεταξύ του 1950 και 1960, και σε οποιαδήποτε κατηγορία, υπάρχει μία λίστα σημειώσεων μετά από κάθε σεζόν.
Μια σημείωση γράφει “σκοτώθηκε σε ατύχημα στην προπόνηση”. Μια άλλη γράφει “σκοτώθηκε σε ατύχημα κατά τη διάρκεια του αγώνα”
Δεν περιλαμβάνει κάθε θάνατο, καθώς αναφέρεται μόνο σε αναβάτες που είχαν βαθμούς κατά τη διάρκεια της σεζόν, και εμφανίζονται στα επίσημα αποτελέσματα. Κάποτε υπήρχαν θάνατοι σε σχεδόν σε κάθε αγώνα, και κηδείες κάθε εβδομάδα.
Οι αναβάτες, οι δημοσιογράφοι και οι ομάδες το αντιμετώπιζαν και τότε όπως τώρα. Δεν το σκεφτονται τόσο πολύ. Γιατί άν το έκαναν, θα έπρεπε να σταματήσουν, να βρουν έναν άλλο τρόπο να βγάζουν χρήματα, και ένα άλλο πάθος να κυνηγήσουν.
Ρωτήστε έναν αναβάτη τι είναι αυτό που τον τραβάει στο άθλημα, και θα σας πει ότι είναι η συγκίνηση και ο κίνδυνος, η αίσθηση του να βρίσκονται συνέχεια στην κόψη του ξυραφιού.
Ωστόσο, αυτοί οι αναβάτες είναι οι ίδιοι που συναντιούνται στην συνεδρίαση της Επιτροπής Ασφαλείας και παραπονιούνται για τους κινδύνους που αντιμετωπίζουν.
Είναι ο κίνδυνος που τους προσελκύει αλλά ο ίδιος κίνδυνος είναι που τους φοβίζει.
Είναι το επικίνδυνο θέαμα που φέρνει τους θεατές στις πίστες αλλά όταν συμβαίνει κάτι κακό τους βυθίζει σε θλίψη.
Γιατί συνέβη το δυστύχημα; Αυτή τη στιγμή υπάρχει μεγάλη αβεβαιότητα και ασάφεια. Θα ήταν εύκολο για κάποιον να δείξει επιπληκτικά την επιφάνεια της πίστας, ή το σχεδιασμό της, αλλά αυτό θα ήταν πρόωρο αυτή τη στιγμή. Δεν είναι γνωστά όλα τα γεγονότα, η κατάσταση ακόμη είναι υπό διερεύνηση. Με λίγα λόγια, δεν μπορούμε να είμαστε σίγουροι για το τι συνέβη, και πόσο κάθε μέρος της τραγικής αλληλουχίας των γεγονότων συνέβαλαν στο θάνατο του Luis Salom.
Με τον καιρό, μπορούμε να γνωρίζουμε λίγο περισσότερα, να είμαστε σε θέση να σχηματίσουμε μια σαφέστερη εικόνα για το τι πήγε στραβά. Αλλά όχι ακόμα.
Μπορούμε όμως να επανεξετάσουμε αυτά που ήδη γνωρίζουμε.
Η πίστα είναι εξαιρετικά ολισθηρή και δεν έχει φτιαχτεί η επιφάνειά της για πολλά χρόνια. Οι αναβάτες από όλες τις κατηγορίες παραπονούνταν πόσο κακή ήταν η πρόσφυση πριν το δυστύχημα του Salom. Η εξωτερική πλευρά της στροφής 12 έχει μια ασφάλτινη επιφάνεια η οποία φτάνει μέχρι τα προστατευτικά. Πρόκειται για ένα πολύ στενό τμήμα το οποίο είχε φτιαχτεί για να διευκολύνει τα αυτοκίνητα να φρενάρουν πριν φτάσουν στον τοίχο. Είναι ένα σημείο που δύσκολα πέφτει κάποιος αναβάτης. Η πιο αξιοσημείωτη εξαίρεση ήταν αυτή του Niccolo Antonelli το 2014, αλλά ακόμη και αυτός συνετρίβη λίγο αργότερα και σύρθηκε στο αμμοχάλικο πριν χτυπήσει στον τοίχο.
Το χαλίκι θα μπορούσε να έχει επιβραδύνει περισσότερο τον Salom αλλά δεν αναμένονται πτώσεις σε αυτό το σημείο.
Ο σχεδιασμός της πίστας για οδήγηση μοτοσυκλέτας-από την στροφή 10 έως και την 12- είναι για γρήγορη και ροϊκή οδήγηση με μεγάλες ταχύτητες στη στροφή και ομαλές στροφές.
Ο σχεδιασμός της πίστας για οδήγηση F1 έχει μια πολύ έντονη φουρκέτα στη στροφή 10 και προσθέτει πολλές στροφές για να επιβραδύνει τα αυτοκίνητα συμπεριλαμβανομένης μιας απότομης δεξιόστροφης στροφής, στη στροφή 12 και ενός σικέιν πριν την τελική στροφή.
Εάν η επιτροπή ασφαλείας είχε ζητήσει να φτιαχτεί η επιφάνεια της πίστας σε εκείνο το σημείο, η πρόσφυση θα ήταν καλύτερη. Εάν ο επικεφαλής ασφάλειας της FIM είχε κρίνει ότι ένα ατύχημα ήταν πιθανό σε αυτό το σημείο που προσέκρουσε ο Salom, θα μπορούσαν να ζητήσουν να αντικατασταθεί η άσφαλτος σε εκείνο το σημείο με χαλίκι.
Οι ιδιοκτήτες της πίστας δυνητικά θα μπορούσαν να έχουν κρίνει ότι ο τοίχος σε εκείνο το σημείο ήταν πολύ κοντά και να τον μετέφεραν πιο πίσω. Ο επικεφαλής ασφάλειας της FIM θα μπορούσε να έχει αποφασίσει ότι ο σχεδιασμός της πίστας ήταν απλά πολύ επικίνδυνος και θα έπρεπε να έχει επιμείνει να υιοθετηθεί ο σχεδιασμός για τη F1.
Θα μπορούσε, θα έπρεπε, θα .. θα… Αλλά δεν έγινε τίποτα από αυτά και ο Salom σκοτώθηκε. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να κατηγορηθούν όλοι αυτοί; Είναι ακόμη νωρίς να αποδοθούν ευθύνες.
Η αλήθεια επίσης είναι ότι ο ίδιος ο Salom ήξερε ότι είναι ένα επικίνδυνο άθλημα.
Αυτό εν μέρει είναι που τον τράβηξε σε αυτό. Ήταν ένας κίνδυνος που κατά πάσα πιθανότητα δεν ήθελε να σκεφτεί και δεν περίμενε με τίποτα ότι θα του συμβεί. Η τύχη πάντως δεν ήταν με το μέρος του.
Αύριο, ενώ θα έχουμε όλα αυτά στο πίσω μέρος του μυαλού μας η επιχείρηση της αγωνιστικής μοτοσυκλέτας θα συνεχίζεται. Ο καθένας από εμάς, αναβάτες, ομάδες, δημοσιογράφοι, οπαδοί θα έχει μεγαλύτερη επίγνωση του κινδύνου αυτού του αθλήματος αλλά μετά από λίγο όλοι θα παρασυρθούμε στον ενθουσιασμό των ελεύθερων δοκιμών και στη συγκίνηση του αγώνα. Θα σταματήσουμε να σκεφτόμαστε το τραγικό δυστύχημα του Luis Salom και θα αρχίσουμε να σκεφτόμαστε τον αγώνα του MotoGP στην Καταλονια. Αυτό πιθανώς είναι και αυτό που θα ήθελε ο Salom.
Έτσι τιμούμε τους νεκρούς μας. Όταν βλέπουμε έναν αγώνα θυμόμαστε και τους οδηγούς που χάθηκαν. Ζούνε στις καρδιές μας και στις σκέψεις μας.
του David Emmett
Αυτό το άρθρο αρχικά δημοσιεύθηκε στο MotoMatters, και αναδημοσιεύθηκε στο Asphalt & Rubber με την άδεια του συγγραφέα.
